“Wanneer komt die brug er nu?” is een vraag die steeds weer valt als de bruggen over het IJ de kranten en tv-journaals halen. Vaak staat bij die berichten een impressie van de brug zoals onze XOOMlab-collega’s André Langenberg, Joost Vorstenbosch en Harvey Otten die bedacht hebben. Nog voor de gemeente Amsterdam een opdracht voor een brug heeft geformuleerd is De Nieuwe Magere Brug een beeldmerk voor de plannen. Het ontwerp spreekt tot de verbeelding.

Amsterdam zet vaart achter IJ-plannen (Volkskrant)

Een aansprekend ontwerp was de doelstelling toen XOOMlab een kleine drie jaar geleden benaderd werd om een ontwerp te maken voor een brug over het IJ. Er waren futuristische plannen voor bruggen achter het Centraal Station en ideeën om aan de Oostzijde een verbinding te maken. Aan de westzijde van de stad was nog geen brug bedacht terwijl Amsterdam naar het Noordwesten de komende jaren nog enorm gaat groeien. Via de Nieuwe Magere Brug zou je in zes minuten van Buiksloterham naar de Jordaan kunnen fietsen en in een kwartier van het Museumplein naar de NDSM-werf.

De Nieuwe Magere Brug is dankzij de hulp van ingenieursbureau Witteveen en Bos een ontwerp dat technisch en economisch mogelijk is. Het te openen brugdeel is groot genoeg om een Cruiseschip het IJ op te laten varen. Een oplossing die door de tijd is ingehaald. Het Amsterdams college is van plan de cruise-terminal te verplaatsen naar het Westelijk Havengebied waardoor alleen kleinere schepen naar de Amsterdamse binnenstad zullen varen.

3 locaties in beeld voor Nieuwe Cruiseterminal (Parool)

Het verplaatsen van de Cruise-terminal heeft tal van redenen. De grote cruiseschepen zijn slecht voor de luchtkwaliteit en het past in het Amsterdamse beleid het toerisme beter over stad en omgeving te verspreiden. Bovendien kan de huidige cruiseterminal, vlak achter CS, niet veel meer en zeker geen grotere cruiseschepen ontvangen.

Een brug over het IJ moet wel de binnenvaartschepen ongehinderd door kunnen laten. De Nieuwe Magere Brug is daarom ontworpen op Rijnvaarthoogte. Dit is een Nederlandse vrije hoogtemaat boven vaarwater van 9.10 meter. Vanuit Rijkswaterstaat is er de wens deze doorvaarthoogte te verhogen zodat containerschepen met 4 in plaats van 3 containers onder een gesloten brug door kunnen varen. Een wonderlijke eis aangezien alle andere bruggen over de Rijn, de Waal, de Maas en de aangrenzende kanalen tot in België en Duitsland de oude Rijnvaarthoogte hanteren. Het lijkt onderdeel van wat een woordvoerder van de havenbedrijven per ongeluk omschreef als “de eisen zo hoog maken dat een brug niet mogelijk is.”

Sprong over het IJ – stand van zaken (gemeente Amsterdam)

Minister Schultz van Haegen was zelfs bang dat de brug zo hoog en steil als de Mont Ventoux zou worden. Politiek humor, zelfs met de zwaarste eisen van de havenlobby is de brug niet hoger dan 12 meter. Een hoogteverschil dat via de lange pier van het Stenen Hoofd met een schappelijk hellingspercentage overwonnen kan worden. Het hoogteverschil is in ieder geval veel kleiner dan een tunnel. De IJ-tunnel bijvoorbeeld ligt op ruim 20 meter diepte.

Ondanks het tegenstribbelen van de demissionaire minister lijkt Amsterdam in te zetten op bruggen om Amsterdam Noord met de rest van de stad te verbinden. De gemeente wil starten met een brug van het Java-eiland naar het Hamerstraatgebied. Meteen daarna zou gestart moeten worden met de bouw van een brug ter plaatse van het Stenen Hoofd. De vraag lijkt niet langer of die bruggen er komen maar hoe ze er uit gaan zien.

Ontwerp: XOOMlab – André Langenberg, Harvey Otten, Joost Vorstenbosch | Constructief advies: Witteveen + Bos | film: Daan van Paridon – woord en beeld | Visuals: XOOMlab – Dimitri Langereis